احسان عظیم‌زاده

برج فناوری طرشت با 25 هزار مترمربع زیربنا با تسهیلگری و راهبری پارک علم و فناوری شریف ساخته شد و در سال 1400 در ناحیه نوآوری شریف به بهره برداری رسید. تأمین مالی این پروژه به طور کامل توسط بخش خصوصی انجام شده و مدل سرمایه‌گذاری آن در میان نهادهای اکوسیستم نوآوری کشور بی‌نظیر است.

دانشگاه صنعتی شریف بعد از 20 سال فعالیت مستمر در زمینه ایجاد کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان، به یک زیست‌بوم کارآفرینی بالغ در نواحی اطراف خود دست یافته بود. به پشتوانه این سابقه، پارک علم و فناوری شریف برگرفته از مدل نواحی نوآوری در دنیا، در دی ماه سال 1397 محدوده 250 هکتاری اطراف دانشگاه شریف را به عنوان ناحیه نوآوری شریف نام‌گذاری و معرفی کرد. علاوه بر حضور بیش از 600 شرکت‌ فناور، بازیگران بسیار دیگری از جمله سرمایه‌گذاران و شتابدهنده‌ها در مجاورت هم، در این منطقه مستقر هستند. 

فعالیت رسمی پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یک نهاد حامی از بهمن ماه سال 1395 شروع شد. تأسیس پارک علم و فناوری باید ظرفیت جدیدی را به دانشگاه شریف که سابقه زیادی در حوزه کارآفرینی و ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان داشته است؛ می‌افزود و این مسأله در نوع خود چالش بزرگی بود. پارک به عنوان بازوی فناوری دانشگاه شریف چابکی عملیات نهادهای این حوزه و توسعه ظرفیت‌ها آن‌ها را در دستور کار خود قرار داد. در همین راستا مرکز کارآفرینی، مرکز رشد و شتابدهنده شریف با یک نظام جدید و توان اجرایی بیشتر فعالیت‌های خود را زیر نظر پارک ادامه دادند و توسعه ناحیه نوآوری شریف نیز به عنوان مهم‌ترین برنامه از سوی پارک دنبال شد. 

با توجه به تجربه موفق دانشگاه صنعتی شریف در حوزه کارآفرینی دانشگاهی؛ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای ماموریت‌های خود پروژه “توسعه اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی مراکز آموزشی و تحقیقاتی کشور” را (در سال 1395 الی 1397) با هدف انتقال تجربیات دانشگاه شریف به سایر دانشگاه‌ها تعریف کرد. در این طرح به عنوان دستیار پروژه فرصت آشنایی با زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری 10 دانشگاه کشور را بدست آوردم. در این پروژه ابتدا ظرفیت‌ها و خلاهای ساختاری هر دانشگاه شناسایی؛ سپس با توجه به مشخصات هر دانشگاه راهکارهایی برای توسعه و تقویت ساختار کارآفرینی دانشگاهی پیشنهاد و اجرا می‌شد. این راهکارها عبارت بودند از توسعه زیرساخت‌های فیزیکی، تقویت و هویت‌بخشی به نهادهای موجود، نهادسازی برای پایدارسازی برنامه‌های جاری و ایجاد سازوکارهایی برای ترویج فرهنگ کارآفرینی در بدنه دانشگاه.

انجام پروژه‌های صنعتی توسط دانشگاه‌ها در نقش پیمانکار یکی از ابزارهای متداول تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه است. دانشگاه صنعتی شریف در سال 1392 برای اجرای هر چه بهتر این مهم و خدمت‌رسانی حرفه‌ای به صنعت “واحدهای خدمات فناوری” را در دانشگاه تعریف کرد. این واحدها تیم‌هایی متشکل از اعضای هیئت علمی و پژوهشگرانی بود که امکان انجام پروژه‌های صنعتی و حرفه‌ای را داشتند. برای تأمین امکانات لازم و هویت‌بخشی به این واحدها یکی از سوله‌های قدیمی دانشگاه (موسوم به سوله کارگاه‌ها) بازسازی و با عنوان “مجتمع خدمات فناوری شریف” تبدیل به محل استقرار و فعالیت واحدهای خدمات فناوری شد. این مجتمع به مرور تبدیل به ویترین توانمندی‌های فناورانه دانشگاه شد و پس از آن بسیاری از دانشگاه‌های دیگر نیز اقدام به بازسازی فضاهای بلااستفاده خود کردند و آن‌ها را به فعالیت‌های فناورانه اختصاص دادند.

تجهیزات و زیرساخت‌های آزمایشگاهی یکی از سرمایه‌های مهم دانشگاه‌ها محسوب می‌شود. دانشگاه صنعتی شریف در سال 1392 تصمیم گرفت امکانات و توانمندی‌های آزمایشگاهی خود را با ایجاد نهادی با عنوان “مرکز خدمات آزمایشگاهی شریف” متمرکز سازد. این تصمیم باعث شد ظرفیت‌های آزمایشگاهی پراکنده و موجود در دانشکده‌ها شناسایی و فعال شود و از طریق یک درگاه واحد بیش از 200 خدمت آزمایشگاهی به پژوهشگران و فناوران ارائه شود.